کتاب غلط ننویسیم: فرهنگ دشواریهای زبان فارسی

در مقدمهٔ کتاب، ابوالحسن نجفی در بارهٔ غلط های املایی می گوید:

سخن گفتن به فارسی برای کسانی که این زبان را از کودکی آموخته اند ظاهرا کار آسانی است، ما به همان سادگی که نفس می کشیم با دیگران نیز سخن می گوییم. اما نوشتن به فارسی به این آسانی نیست. هنگامی که قلم به دست می گیریم تا چیزی بنویسیم، حتی اگر یک نامه کوتاه باشد، غالبا درنگ می کنیم و با خود می گوییم: آیا آذوقه درست است یا آزوقه؟ چمدان یا جامه دان؟ حوله یا هوله؟ بوالهوس یا بلهوس؟ خواروبار یا خواربار؟ طوفان یا توفان؟ خشنود یا خوشنود؟ لشکر یا لشگر؟ انزجار یا انضجار؟ بنیانگذار یا بنیانگزار؟ نواری که روی زخم می بندند آیا تنظیف است یا تنزیب؟ هوا صاف است یا صافی؟ نواقص باید گفت یا نقایص؟ رئیسم دچار غیظ شده است یا غیض؟ به من مظنون شده است یا ظنین؟ و من دچار محذور شده ام یا محظور؟ آیا حسابم را با طلبکارم تصفیه کرده ام یا تسویه؟ آیا او می خواهد برای دخترش جهاز بگیرد یا جهیز یا جهیزیه یا جهازیه؟ آیا درآمد من دچار نکس شده است یا نکث؟ و آیا اصلا این دو کلمه به معنای کاهش است؟

و سپس اشاره می کند که در این کتاب غیر از غلط های املایی به غلط های انشایی، و استعمال نادرست واژه ها، از جمله واژه های مأخوذ از زبان های خارجی، و نیز اشتباهات صرفی و نحوی و به خصوص آنچه به نام گرته برداری معروفی است، یعنی ترجمهٔ لفظ به لفظِ اصطلاحات و ترکیبات خارجی نیز پرداخته است:

تردید ما همیشه از بابت املا یا معنای کلمات نیست. وانگهی برای رفع این مشکل کافی است که به یک لغتنامه معتبر مراجعه کنیم و جواب خود را در آن بیابیم. هنگام نوشتن، سوال های بسیار دیگری نیز برای ما مطرح می شود که جواب به آن ها را در لغتنامه های موجود به دشواری می توان یافت یا اصلا نمی توان یافت. مثلا آیا من استعفا داده ام یا استعفا کرده ام؟ آیا بعض شب ها یا بعضی از شب ها دچار بی خوابی می شوم؟ آیا پیشنهادی را که رسیده بود پذیرفتم یا پیشنهادی که رسیده بود را پذیرفتم؟ آیا خانه ما در جنب مسجد است یا جنب مسجد؟ برگ ها از درخت فرو افتاد یا فرو افتاده اند؟ آیا آنچه گفتی شنیدم یا آنچه که گفتی یا آنچه را گفتی یا آنچه را که گفتی؟ آیا باید بگویم: با او نه دوستی و نه آشنایی دارم یا با او نه دوستی و نه آشنایی ندارم یا با او نه دوستی دارم و نه آشنایی؟ و سؤال هایی بسیار دیگر.

ابوالحسن نجفی (زاده 1308 در نجف)، زبان شناس و مترجم ایرانی است. او عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و دبیری مجله ادبیات تطبیقی را بر عهده دارد. عمده فعالیت های ادبی و علمی او در حوزه ترجمه متون ادبی، ویرایش، زبان شناسی و وزن شعر فارسی است. او یکی از دقیق ترین دایره ها برای طبقه بندی وزن شعر فارسی را تدوین کرده که به دایره نجفی معروف است. برخی از آثار تالیفی او عبارتند از: غلط ننویسیم، مبانی زبان شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، فرهنگ فارسی عامیانه، وزن شعر فارسی و مترجم بیش از 15 جلد کتاب ادبی و هنری، برخی از آن ها عبارتند از: شیطان و خدا (ژان پل سارتر)، گوشه نشینان آلتونا (ژان پل سارتر)، شنبه و یکشنبه در کنار دریا (روبرمرل)، کالیگولا (آلبرکامو)، عیش و نیستی (تیری مونیه)، شازده کوچولو (اگزوپری)، خانواده تیبو (روژه مارتن دوگار)، نژاد و تاریخ (لکودلوی استروس)، ضدخاطرات (آندره مالرو) و... فرهنگ فارسی عامیانه یکی از آثار برجسته ابوالحسن نجفی است و در بردارنده اصطلاحات عامیانه فارسی است.

• فرهنگ فارسی به عربی و اصطلاحات فارسی به عربی ~ناهید آقامیرزایی
• پیدایش اصطلاحات فلسفی در عربی و فارسی ~سهیل محسن افنان، محمد فیروزکوهی (مترجم)، اصغر پوربهرامی (ویراستار)
• پارچه و پوشاک در لغت نامه دهخدا ~محبوبه الهی(زیرنظر)، آزاده رحیمی(گردآورنده)، فاطمه دولت آبادی(گردآورنده)، اعظم قیاسی(گردآورنده)
• فرهنگ کنایات سخن ~حسن انوری(زیرنظر)
• واژه نامه ی شعر بیدل ~اسدالله حبیب
• موارد بیشتر (42)

• فرهنگ فارسی عامیانه ~ابوالحسن نجفی