مجموعه قوانین و مقررات بیمه شخص ثالث

سیر تطور قوانین مربوطه

۱. اولین قانون بیمه اجباری در ایران تحت عنوان لایحه قانونی بیمه خسارت شخص ثالث ناشی از وسائط نقلیه زمینی در تاریخ ۱۳۳۱/۸/۸ در زمان دولت دکتر مصدق و با الهام از قانون فدرال سوئیس مصوب ۱۹۹۲، که برای نخستین بار بیمه را برای حوادث رانندگی اجباری کرده بوده تصویب شد. تفاوت آشکاری که این قانون با سایر قوانین اجباری دارد (قوانین مصوب سال‌های ۱۳۴۷.۱۳۸۷ و ۱۳۹۵) تحت پوشش قراردادن حوادث ناشی از کلیه وسایل نقلیه موتوری اعم از زمینی، هوایی و دریایی است. سه ماه بعد در مورخ ۱۳۳۱/۱۱/۸، لایحه فوق به تصویب رسید.

2. دومین قانون با عنوان قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب ۱۳۴۷/۱۰/۲۳ مشتمل بر ۱۴ ماده و ۳ تبصره بود که از اول فروردین ماه ۱۳۴۸ به اجرا گذاشته شد. در این قانون علاوه بر یک آیین نامه اجرایی کلی ماده (۱۳) تهیه مقررات اجرایی دیگری پیش بینی گردیده بود.

3. در سال ۱۳۸۴، لایحه اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. از بین بردن ضعف‌ها و نارسایی ها، منطقی کردن نرخ حق بیمه با توجه به ویژگی‌های شخصی بیمه گذاران متخلف، ایجاد حق رجوع مستقیم زیان دیدگان حوادث رانندگی به شرکت‌های بیمه، حذف برخی از استثنانات قانون به منظور انطباق آن با سایر قوانین و مقررات موجود، گسترش پوشش بیمه‌ای به طیف وسیع‌تری از افراد جامعه گنجانیدن برخی تعاریف در متن قانون در جهت رفع ابهام از قانون قبلی و ایجاد ساز و کار قانونی لازم جهت تبادل اطلاعات مربوط به سوابق رانندگی و تصادفات میان نیروی انتظامی و صنعت بیمه از مهمترین دلایل توجیهی برای اصلاح قانون مصوب ۱۳۴۷ بود.

کلیات این لایحه در جلسه مورخ ۱۳۸۴/۷/۱۷ مورد تصویب نمایندگان مجلس قرار گرفت. لایحه پیشنهادی در مورخ ۱۳۸۷/۴/۱۶ طبق اصل ۸۵ قانون اساسی با عنوان قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث از تصویب کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گذشت و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت ۵ سال در تاریخ ۱۳۸۷/۵/۱۶ به تایید شورای نگهبان رسید. هر چند این قانون، عنوان اصلاح قانون قبلی را دارا بود، اما برخلاف سیاق قوانین اصلاحی که به حک و اصلاح مقررات می‌پردازند واجد مقررات مستقل است و یک قانون جایگزین محسوب می‌گردد. برای این قانون نیز چندین آیین نامه و دستورالعمل مجزا در مقررات مربوطه پیش بینی گردید که همگی در مواعد مقرره به تصویب مراجع مربوطه رسید این قانون در ۵ سال اجرای آزمایشی و سه سال تمدید آن کاستی‌ها و نواقص خود را به خوبی نشان داد.

4. قانون جدید بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه که با عنوان لایحه بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود، در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ ۱۳۹۵/۲/۲۰ مشتمل بر ۶۶ ماده و ۵۵ تبصره تصویب و پس از تایید شورای محترم نگهبان در تاریخ ۱۳۹۵/۲/۲۹ از تاریخ ۱۳۹۵/۳/۲۹ لازم الاجرا و جایگزین قانون مصوب سال ۱۳۸۷ شده است.

کتاب مجموعه قوانین و مقررات بیمه شخص ثالث