کتاب تملک املاک، شبه تملک ها و سلب مالکیت از سرمایه ها توسط دولت

یکی از مهم ترین آثار شناسایی حق مالکیت، ممنوعیت وادار ساختن مالک به انجام عملی نسبت به مایملک خود است که به آن تمایل نداشته باشد. ضمانت هایی که در بسیاری از قوانین برای حمایت از این حق مقرر شده است نتیجه ای جز این به دست نمی دهد. اما آیا حق مالکیت در مقابل دولت نیز از چنین موقعیتی برخوردار است؟ آیا دولت نمی تواند مالکیت را محدود یا، فراتر از این، سلب نماید؟ در ادبیات حقوقی، آنگاه که در خصوص این حق سخن گفته می شود هویت و اثر آن در روابط میان اشخاص خصوصی و در رابطه با دولت، به صورت همسانی به تصویر کشیده می شود؛ در چنین دیدگاهی، مفهوم و اوصاف این حق در مقابل دولت با آنچه در مقابل اشخاص مطرح می گردد تفاوتی نداشته یا اگر هم داشته باشد این تمایز، قابل اعتنا نیست. استناد به قاعده تسلیط و لاضرر در مقام نفی یا محدود کردن هر گونه دست انداری به حق مالکیت، مهم ترین ویژگی این بینش و گفتمان آن است. اما آیا چنین نگرشی صحیح است؟ تأمل ابتدایی در قوانین مختلف به روشنی نشان می دهد که این حق در مقابل دولت، نه دارای معنا و نه اثری است که در مقابل اشخاص خصوصی برای آن قابل طرح است؛ دولت هم این حق را به صورت معناداری محدود کرده است و هم اینکه، امکان نادیده انگاشتن آنرا به صورت های مختلفی داشته، دارد و خواهد داشت. ریشه های این امکان برای دولت را می بایست در نوع رابطه و کارکردهایی یافت که برای دولت، تعریف شده است؛ کارکردهایی که در ادبیات رایج با عناوینی همچون توزیع عادلانه ثروت، ارائه خدمات عمومی، تأمین منافع عمومی، کنترل بازار مسکن، کاهش فاصله طبقاتی، کنترل مصرف انرژی و حفظ محیط زیست ظاهر می گردد در کنار نظریه حکومت از مبانی موجودیت و مشروعیت خویش و بازتاب آن در نظام حقوقی را می توان به عنوان توجیه این اختیارات برای دولت مطرح ساخت.

• حقوق اداری اموال (اموال عمومی) ~حامد کرمی
• توقیف اموال منقول و غیر منقول در حقوق ایران (با ملاحظه قانون اجرای احکام مدنی) ~محمدمجتبی رودیجانی
• ضبط مصادره، استرداد و اخذ اموال حاصل از جرم ~حمید محمدی
• بازداشت ملک (ثبت شده): مراجع صلاحیت دار و نحوه بازداشت ملک در اداره ثبت اسناد و املاک ~حسین سالاری
• توقیف حق کسب یا پیشه یا تجارت (سرقفلی) ~محمدرضا قاسمی
• موارد بیشتر (54)