کتاب رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن (پژوهشی در مسئله ی مجاز در قرآن از نظر معتزله)

معتزله را نمایندگان نواندیشی در جهان اسلام می شناسند چرا که ایشان تلاش کردند مسائل جدید را، که از فاصله ی زمانی با دوران صدور وحی ناشی شده بود، و نیز به پرسش هایی درباره ی رابطه ی وحی با واقعیت های روز پاسخ گویند. در این راستا، آنان پیشگام بررسی رابطه ی گفتار الهی با گفتمان انسانی در اندیشه ی اسلامی و در شرایط متغیر تاریخی بودند. بدین ترتیب، عقل را اساس نقل دانستند و به عقلانی سازی وحی پرداختند، کاری که تحققش در اروپا تا قرن هیجدهم طول کشید.

البته اشتباه بزرگ معتزله تلاش برای تحمیل اندیشه ی اعتزالی با کمک قدرت سیاسی بود. اشتباهی که پس از ناکامی شان به حذفشان انجامید. تسلط سیاسی هر رویکردی و تحمیل هر اندیشه ای جز به جمود و جهل بیشتر نمی انجامد هرچند آن رویکرد و اندیشه خود را کاملاً بر حق و تحقق آرمان گفتار الهی بداند؛ که این گفتار خطاب به انسان ها صادر شده و انسان ها در زمان و مکان زندگی می کنند، یعنی در شرایط متغیری که همواره لازم می آورد در پی بررسی رابطه ی آن با گفتمان انسانی برآییم.

این کتاب به این رابطه در چارچوب اندیشه ی اسلامی به خصوص اندیشه ی اعتزالی، در پرتو مفاهیم زبانی-بلاغی-فکری هم چون تمثیل و تشبیه و مَجاز و تأویل می پردازد.

• درآمدی بر تفسیر بیانی قرآن کریم: رویکردی زبانی به آیات قرآن کریم ~فاضل صالح سامرائی، حمیدرضا میرحاجی (مترجم)
• زبان قرآن (با نگاهی به چالش های کلامی تفسیر) ~ابوالفضل ساجدی
• اعجاز قرآن و بلاغت محمد (ص) ~مصطفی صادق رافعی، عبدالحسین ابن الدین (مترجم)، قوام الدین طه (ویراستار)
• زبان قرآن (ماهیت، هویت، جایگاه و آموزش آن) ~ابوالفضل خوش منش، سیدحسام قریشی، سعیدرضا علی عسگری (ویراستار)، علی شریفی(زیرنظر)
• بلاغت تعبیر در ساختارشناسی قرآن ~فاضل صالح سامرائی، انسیه خزعلی (مترجم)
• موارد بیشتر (123)

• رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن (پژوهشی در مسئله ی مجاز در قرآن از نظر معتزله) ~نصرحامد ابوزید، احسان موسوی خلخالی (مترجم)
• نوسازی، تحریم و تاویل: از شناخت علمی تا هراس از تکفیر ~نصرحامد ابوزید، محسن آرمین (مترجم)
• چنین گفت ابن عربی ~نصرحامد ابوزید، محمد راستگو (مترجم)
• دایره های ترس: زنان در گفتمان دینی ~نصرحامد ابوزید
• نهادهای هراس: خوانشی در گفتمان زنان ~نصرحامد ابوزید، هدی عوده تبار (مترجم)

• رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن (پژوهشی در مسئله ی مجاز در قرآن از نظر معتزله) ~نصرحامد ابوزید، احسان موسوی خلخالی (مترجم)
• ایستا و پویا: پژوهشی در نوآوری و دنباله روی در فرهنگ عربی - اسلامی ~آدونیس، احسان موسوی خلخالی (مترجم)، شایسته ابراهیمی (ویراستار)
• کمیته ~صنع الله ابراهیم، احسان موسوی خلخالی (مترجم)، فرهاد قربان زاده (ویراستار)
• فارابی و بنیانگذاری فلسفه سیاسی اسلامی ~محسن مهدی، محمداحسان مصحفی (مترجم)، احسان موسوی خلخالی (ویراستار)
• انسانگرایی در تفکر اسلامی ~محمد ارکون، احسان موسوی خلخالی (مترجم)